קו ראשון | רופאים לזכויות אדם
العربية بعد العبرية
בשעה שעינינו נשואות למערכת הבריאות שמתמודדת עם עומס רב ומטפלת בכולנו, רבים מידי – בכירים כזוטרים – עסוקים ברדיפה והשתקה: אחות שנעצרת על ידי המשטרה בזמן משמרת, רופא שמושעה ללא שימוע ואווירה קשה שמעודדת פיקוח והלשנה. עובדות ועובדים, אזרחים פלסטינים, שמהווים כחצי מכוח האדם במערכת הבריאות מגיעים יום יום לעבודה בפחד. במקביל, מפזרים קברניטי המערכת מילים ריקות על מערכת הבריאות כ"אי של שפיות" ובו בעת מעודדים חשדנות ועוינות כלפי קולגות ומטופלים ערבים.
המקרים שמפורסמים בתקשורת הם, לצערנו הרב, רק קצה הקרחון – בשלושת השבועות האחרונים אנחנו מקבלים דיווחים מיד ראשונה ושניה, דרך חברות וחברי קהילה מודאגים. אנחנו פועלים מיד כדי לאמת את המידע ולנסות לסייע.
כדי לתת מענה לפניות ולחשש להיחשף, הקמנו פלטפורמה חדשה – קו ראשון. הדף הייעודי מהווה ערוץ דיסקרטי למסירת עדויות מקהילת הבריאות על פגיעות בזכות לבריאות של מטופלים, יחס מפלה כלפי קולגות ונורמות או נהלים לא חוקיים, לא אתיים ולא צודקים – על רקע גזענות או ממניעים זרים.
אמנם מקרי קיצון של פיטורין והשעיה של עובדים נעשו פומביים עכשיו, אבל אל לנו לטעות ולחשוב שהופיעו פתאום וללא הקשר. נורמות ונהלים במערכת הבריאות מייצרים זה שנים תרבות ארגונית שבה עובדות ועובדים פלסטינים חוששים להתבטא. כשרופא מסור פוטר בשנה שעברה על סמך שמועות שחילק ממתקים לעצור המאושפז במחלקתו, ולא מוחזר לעבודתו גם לאחר שהשמועות הוזמו, המסר לכל אנשי הצוות הפלסטינים הוא ברור – אתם כאן על תנאי.
עזרו לנו לקדם מערכת בריאות שתהיה הוגנת ובטוחה לעובדות ועובדים למטופלות ומטופלים. מערכת שבה שיחה בין קולגות אינה מתקיימת במעמד צד אחד, כשהצד השני חושש להתבטא; מקום שבו רופאה פלסטינית יכולה להרגיש בנוח, ולא לחשוש שכל חבר לעבודה יכול להביא את הקריירה שלה לסיומה; שאח יכול להגיע למשמרת מבלי לפחד שהחברה בדלפק הסיעוד תבדוק מה כתב ברשת החברתית לפני שנתיים – מערכת בריאות שבה עבודת צוות מבוססת על אמון ושוויון.
בכל הקשר היסטורי ראינו שמקארתיזם ותרבות של הלשנה ורדיפה מפוררת את החברה. כדי להבטיח מערכת בריאות שוויונית, מקצועית ואתית, מוטלת על כל אחת ואחד מאיתנו האחריות לפעול לתיקון המעוות. הקשר שלנו אתכם – צוותי רפואה ובריאות, חברות וחברי הקהילה, הוא אמצעי לניטור "השטח".
אנחנו מזמינים אתכם לעשות שימוש בפלטפורמה ולמסור באופן אנונימי או גלוי עדויות על מקרים או תופעות פסולות מסביבת העבודה שלכם. המידע הזה ישמש אותנו בעבודתנו, בפעולה מיידית, בזיהוי מגמות שליליות במערכת, ובשינוי מדיניות.
بينما تتعلق أبصارنا بالجهاز الصحي الذي يتحمل عبئا ثقيلا ويعتني بنا جميعا، فإن هنالك الكثيرين، من المسؤولين والمرؤوسين، منشغلين في عمليات الملاحقة وتكميم الأفواه. ممرضة قامت الشرطة باعتقالها وهي على رأس عملها، طبيب يتم إيقافه عن العمل من دون جلسة سماع، وأجواء خطيرة تشجّع على المراقبة، والتبليغ عن الآخرين. موظفات وموظفين، مواطنين فلسطينيين، يشكّلون نحو نصف القوة العاملة في الجهاز الصحي، ينهضون في كل يوم للذهاب إلى عملهم خائفين. وفي الوقت ذاته، يقوم مسؤولو الجهاز الصحي بنثر الكلمات الفارغة من المعنى التي تتحدث عن الجهاز الصحي بوصفه "واحة من العقلانية"، ويقومون، في الوقت ذاته، بالتشجيع على التشكيك والعداء تجاه الزملاء والمتعالجين العرب.
لأسفنا الشديد، فإن الحالات التي يُنشر عنها في وسائل الإعلام، ليست سوى غيض من فيض ما يحصل فعلا: فعلى مدار الأسابيع الثلاثة الماضية، بتنا نتلقى تقارير مباشرة وغير مباشرة، من خلال بنات وأبناء المجتمع الطبي القلقات والقلقين. إننا نعمل على الفور على التحقق من المعلومات، ومحاولة تقديم العون.
لكي نتمكن من تقديم استجابة للتوجهات، في ظل الخشية من انكشاف أسماء المبلغين، قمنا بإطلاق منصة جديدة هي منصة "خط المواجهة". هذه الصفحة الإلكترونية المخصصة هي قناة تضمن السرية من أجل تقديم الشهادات من أفراد المجتمع الطبي ، فيما يتعلق بالانتهاكات لحق المرضى في الصحة، والتعامل المبني على التمييز تجاه الزملاء، والمعايير والإجراء، أو الأوامر الإدارية غير القانونية، وغير الأخلاقية، وغير العادلة- القائمة على العنصرية أو المبنية على الدوافع التي لا علاقة لها بالطب.
ورغم أن الحالات الأشد تطرفا، والمتمثلة في فصل الموظفين أو إيقافهم عن العمل قد أصبحت علنية الآن، ولكننا لا ينبغي علينا أن نخطئ ونعتبر أن هذه الظواهر قد انبثقت فجأة ومن دون أن يكون هنالك سياق لظهورها. فالقواعد والتوجيهات الإدارية المعمول بها في الجهاز الصحي تنتج على مدار سنوات ثقافة تنظيمية يخشى فيها الموظفين والموظفات الفلسطينيين والفلسطينيات من التعبير عن آرائهم/ن. حينما تم فصل طبيب مخلص خلال العام الماضي بالاستناد إلى إشاعات تفيد بقيامه بتقديم الحلوى لمعتقل يُعالج في القسم الذي يعمل فيه، ولم تتم إعادته إلى عمله حتى بعد دحض الشائعات، فإن الرسالة الموجهة إلى جميع أعضاء الطواقم الطبية الفلسطينية واضحة: وجودكم هنا، هو وجود خاضع للرقابة.
ساعدونا في تعزيز جهاز صحي منصف وآمن للموظفات والموظفين، وللمتعالجات والمتعالجين. جهاز صحي لا تكون فيه محادثة عادية بين زميلين، يكون فيه أحدهما قلقا من التعبير عن موقفه؛ مكانا يمكن للطبيبة الفلسطينية فيه أن تشعر بالراحة، وألا تخشى من أن أي زميل عمل من شأنه أن ينهي سيرتها المهنية؛ في أن يصل ممرض للقيام بورديته من دون أن يخشى من أن تقوم زميلته في مكتب التمريض بتفحص ما كتب على وسائل التواصل الاجتماعي قبل عامين: جهاز صحي يكون فيه عمل الطاقم الطبي مستندا إلى الثقة والمساواة.
لقد رأينا، في أي سياق تاريخي، بأن المكارثية، وثقافة التبليغ عن الزملاء، والملاحقة، تتسبب في تفكك المجتمع. لنضمن جهازا صحيا قائما على المساواة، والمهنية، والأخلاقيات، فإن واجب كلّ منا يتمثل في العمل على إصلاح ما هو مشوّه. إن علاقتنا معكم، في الطواقم الطبية والصحية، من عضوات وأعضاء المجتمع الطبي، هي وسيلة لمراقبة "الميدان".
نحن ندعوكنّ وندعوكم إلى استخدام هذه المنصة، وإلى تقديم الشهادات، إما بشكل مجهول أو مكشوف، بشأن الحالات أو الظواهر المرفوضة في بيئة العمل الخاصة بكنّ/م. هذه المعلومات ستخدمنا في عملنا، وفي التصرف الفوري، وفي الكشف عن الاتجاهات السلبية في الجهاز، وفي تغيير السياسات.
